Hoe werkt een warmtenet?

Een warmtenet is het best te vergelijken met een centrale verwarming, maar dan op het niveau van een stad of een wijk. Een grote gemeenschappelijke verwarmingsketel warmt water op dat via een ondergronds netwerk van geïsoleerde leidingen tot bij verschillende woningen wordt gebracht.

Schaalvoordelen

'Schaalvoordeel' is een term die vaak valt als het gaat over energie. Maar wat is nu de goedkoopste en minst milieuvervuilende oplossing:

tweehonderd kleinere verwarmingsketels, bijvoorbeeld, in 200 woningen, met 200 keer kans op een defect, 200 facturen en 200 onderhoudsbeurten?
of één grote verwarmingsketel voor iedereen? Die mag dan wel een pak duurder zijn, de kost wordt wel verdeeld onder 200 gezinnen ...

Kortom, de moeite waard om even na te rekenen. En de specialisten zijn het overigens niet altijd met elkaar eens.

Waaruit bestaat een warmtenet?

Een krachtige cv-ketel op stookolie, gas, houtspaanders enz.
Een ondergronds netwerk van goed geïsoleerde leidingen in de straten dat warm water (of stoom) tot elke woning brengt.
Een warmtewisselaar daar waar het netwerk de woning binnenkomt. Deze haalt de warmte van het net om die over te zetten naar het netwerk binnen in de woning (radiatoren en het systeem voor de productie van sanitair warm water voor baden, douches enz.)
Een aanvullend systeem (zonnepanelen, warmtepomp, boiler enz.) in elke woning om afzonderlijk sanitair warm water te produceren als het warmtenet 's zomers buiten bedrijf is.

Minpunten

De isolatie van de ondergrondse buizen.
Bij een defect aan die isolatie, verliest het systeem de warmte in de ondergrond. Dat is economisch gezien niet rendabel. Ter vergelijking: is er bij een klassieke centrale verwarming warmteverlies via de verwarmingsbuizen die de radiatoren met elkaar verbinden, dan heeft dat geen belang want de warmte blijft binnen in de woning. Zolang het gaat om de buizen in de leefruimtes. De andere buizen moeten geïsoleerd worden (kelders, een geventileerde vide). Bij een warmtenet daarentegen, is een verlies via de distributiebuizen een zuiver verlies van warmte en geld.
De woningen mogen niet te verspreid liggen en niet te ver van elkaar gelegen zijn
Een warmtenet vergt een hoge startinvestering.

Pluspunten

Betere energie-efficiëntie
Hiermee bedoelen we minder milieuhinder voor eenzelfde geleverde service. Eén enkele verwarmingsinstallatie voor 15, 200 of 1000 woningen verbruikt minder middelen en komt aan het einde van de rit goedkoper uit dan 15, 200 of 1000 afzonderlijke installaties. Maar het rendement komt in beide situaties ongeveer op hetzelfde neer: gemiddeld 86 à 87 %.
Gebruiksgemak
De warmte wordt gewoon aan huis geleverd, net als water, gas, elektriciteit, telefonie en zelfs pizza's. Geen gedoe meer met onderhoud en herstellingen, men betaalt wat men verbruikt.
Exploitatie gemeenschappelijke warmtebronnen
Thermale bronnen, vulkanische warmte uit de ondergrond of houtsnippers… Zonder een warmtenet zouden die niet voor kleine afzonderlijke verwarmingsketels gebruikt kunnen worden. Via een warmtenet kan ook de warmte gerecupereerd worden die een industrie produceert en die anders toch maar verloren zou gaan.

In Ijsland heeft 89 % van de bevolking een woning die aangesloten is op een net dat haar warmte haalt uit warmwaterbronnen van maximum 150°C.

Brussel, ideale locatie voor warmtenet

In Brussel zijn in de duurzame wijk Bervoets (Vorst) 239 woningen en 12 ateliers en handelszaken aangesloten op een warmtenet. Brussel is dichtbevolkt en er zijn tal van bronnen voor gratis warmte (verbrandingsoven, industrie ...). Onze hoofdstad biedt dus nog heel wat mogelijkheden voor warmtenetten!